Bodegraven Noord
Met de ontwikkeling van nieuwe natuur in Bodegraven Noord versterken we de bestaande natuur in en om de Reeuwijkse en Nieuwkoopse Plassen. Dit gebied wordt ingericht voor weidevogels zoals de grutto, tureluur en kievit en voor bijzondere planten. Door het verbinden van de Reeuwijkse en Nieuwkoopse plassen met dit gebied kunnen planten zich beter verspreiden en dieren zich makkelijker van de ene naar de andere plas verplaatsen.
Blijf op de hoogte
Wilt u op de hoogte blijven en ontvangt u nog geen nieuwsbrief , schrijf u dan in voor een nieuwsbrief.
Nieuws
In december 2024 staat het bestemmingsplan voor de natuur in Bodegraven Noord opnieuw op de agenda van de gemeenteraad van Bodegraven-Reeuwijk. Dit bestemmingsplan maakt de aanleg van een belangrijk leefgebied voor de grutto mogelijk.
Het definitieve inrichtingsplan voor de natuur in polder Bodegraven Noord is vastgesteld door de stuurgroep Veenweiden Gouwe Wiericke. Nu is het aan de raad van Bodegraven-Reeuwijk om de bestemmingswijziging mogelijk te maken, die nodig is om voor de natuurinrichting in dit gebied. Het onderwerp staat in september op de agenda.
290 hectare
In dit deelgebied
Welke natuur?
Vochtig weidevogelgrasland
Kruiden- en faunarijk grasland
Vochtig hooiland
Nat schraalland
Dieren en planten
Grutto
Noordse woelmuis
Blauwe zegge
Brede orchis
Het gebied
We gaan de natuur terugbrengen zoals die vroeger was, met diverse soorten graslanden, natte gebieden en schoon water vol waterplanten zoals kranswieren en fonteinkruid. Daarbij behouden we een open landschap, dat bestaat uit vochtig weidevogelgrasland en kruiden- en faunarijk grasland. Ook komt hier nat schraalland en vochtig hooiland. Deze biodiversiteit versterkt de natuur in het Natura 2000 gebied van de Nieuwkoopse Plassen eveneens.
Welke natuur
Al vele jaren is er nagedacht over het aanleggen van natuur in Bodegraven Noord. De polder is belangrijk als schakel tussen twee grote natuurgebieden: de Nieuwkoopse Plassen en de Reeuwijkse Plassen. Samen met grondeigenaren, pachters, belangenorganisaties en omwonenden is gekeken hoe de nieuwe natuur eruit kan komen te zien.
Advies
In 2016 is een schetsontwerp gemaakt voor de inrichting van de natuurzone. De agrarische partijen De Parmey en LTO Noord hebben naar aanleiding daarvan het initiatief genomen om een advies op te stellen. Dat advies uit 2018 is de leidraad geweest voor het inrichtingsplan dat in 2021 is gepresenteerd.
Pachters
Het Voorlopig Ontwerp en Definitief Ontwerp zijn met de huidige pachters van de gronden besproken. Daarbij is gekeken naar het beheer met als uitgangspunt dat pachters kunnen blijven pachten. Ook werd gekeken naar de ontsluiting van het gebied voor het beheer en hoe deze kan worden verbeterd.
Werkgroep en commissie
Voor het ontwerp is een technische werkgroep opgericht. Vanuit de werkgroep zijn samen met de gemeente, het waterschap, agrariërs en Natuurmonumenten de technische vraagstukken verder uitgewerkt. Uitgangspunt voor het ontwerp was dat het zou gaan om een ‘gedragen invulling’. Om te toetsen of het ontwerp voldoende draagvlak had, is de Kleine Commissie Bodegraven Noord opgericht. In deze commissie zaten leden van de technische werkgroep en vertegenwoordiging vanuit de Parmey en LTO Noord. Onder leiding van een onafhankelijke voorzitter heeft deze commissie steeds het ontwerp getoetst. Daarbij ging het onder andere over de gebiedsafspraken en werd ook gesproken over de (technische) aandachtspunten die zich tijdens het ontwerpproces voordeden. De ontwerpen zijn gedeeld tijdens twee inloopavonden in 2022 (VO) en 2023 (DO), waarbij alle omwonenden en geïnteresseerden uitgenodigd waren.
Verbeteren samenwerking
Na vaststelling van het definitieve ontwerp heeft de stuurgroep aan de provincie gevraagd om aandacht te hebben voor de relatie tussen Natuurmonumenten en agrariërs vanwege de aanhoudende bezwaren vanuit de agrariërs over de invulling van het natuurgebied. Hier heeft de provincie gehoor aan gegeven. Zij vindt een goede samenwerking gebaseerd op wederzijds vertrouwen belangrijk en verwacht dat dit het gebied veel gaat opleveren. Hiervoor zijn gesprekken nodig om die samenwerking vorm te geven in de toekomst. De provincie kijkt welke rol zijzelf en de gemeente daarin kan spelen.
Sinds 2016 werken Stuurgroep, Provincie, Natuurmonumenten en de agrariërs uit de polder aan een ontwerp voor de nieuwe natuur in Bodegraven-Noord. In 2018 hebben agrarische partijen (LTO en De Parmey), op verzoek van de Stuurgroep, zelf een voorstel voor een invulling van het gebied Bodegraven Noord gedaan. Met als uitgangspunt het realiseren van de natuurdoelen. Dit voorstel heeft de basis gelegd voor het uiteindelijke ontwerp.
Voor succesvolle nieuwe natuur zijn twee zaken het meest belangrijk: bodem en water. Daarom komt er een watersysteem dat zorgt dat er overal voldoende en schoon water is. Op de plekken waar zeldzame natuur moet ontstaan wordt de bodem geschikt gemaakt door de bovenste fosfaatrijke laag te verwijderen. Op die manier ontstaat Nat Schraalland.
Wateroverlast
Agrariërs in het gebied gaven in het proces aan dat zij geregeld wateroverlast hebben. Daarom wordt met de inrichting van de nieuwe natuur meteen geïnvesteerd in een grote waterberging voor piekbuien. Daartoe wordt een verhoogde peilscheiding aangelegd. Deze peilscheiding wordt ook gebruikt als beheerpad, zodat de gronden goed beheerd kunnen worden.
Lang proces
Aan de uitwerking van het natuurgebied is een lang proces voorafgegaan. In het oorspronkelijke plan was het natuurgebied 360 ha (hectare) groot, waarvan 130 ha uit zeldzame natuur bestond. Gedurende het proces is dit teruggebracht naar 290 ha met 70 ha zeldzame natuur. Daarbij zijn de grenzen aangepast, zodat het natuurgebied een geheel vormt. En er is ook gekeken naar de ligging van de meest kwetsbare natuur. Die is verder van de agrarische bedrijven komen te liggen.
Tegemoetkoming
De agrariërs uit de polder Bodegraven Noord pachten de gronden in het natuurgebied van Natuurmonumenten met éénjarige pachtcontracten. Tenminste 220 ha van de nieuwe natuur kan door agrariërs extensief door agrariërs worden gebruikt. De 70 ha zeldzame natuur is straks schrale en erg natte grond, omdat er geplagd zal worden. Een aantal agrariërs ervaart deze ingreep als een grote impact voor hun bedrijfsvoering. Om de agrariërs tegemoet te komen is door de Stuurgroep een uitzonderlijke tegemoetkomingsregeling ontwikkeld: de agrariërs, die minder grond in Bodegraven Noord kunnen pachten, krijgen voor 6 jaar andere pachtgronden van de Provincie toebedeeld.
Geen benadeling
De onafhankelijke Commissie Van Velzen, die door de gemeenteraad is aangesteld, moest toetsen of er sprake was van onevenredige benadeling van omliggende boeren. Zij concludeerde helder dat dit niet het geval is.
Onafhankelijk oordeel
Nadat het hele gebiedsproces was doorlopen is er nog een onafhankelijk oordeel gevraagd over de uitkomsten van dit proces. Een van de belangrijkste commissies, waar over Bodegraven Noord van gedachten werd gewisseld, was de ‘Kleine Commissie’. De onafhankelijke voorzitter van deze Kleine Commissie concludeerde dat bij de totstandkoming van het ontwerp de zorgen van de agrariërs voldoende serieus zijn genomen. En dat het ontwerp niet veel beter kan dan wat er nu ligt. Hij zag ook dat het voor de betrokken agrariërs moeilijk blijft om te accepteren dat plaggen van de gronden, die zij pachten, nodig is om de zeldzame natuur tot bloei te laten komen.
Bodegraven Noord is een belangrijke schakel in het ‘natuurnetwerk’ dat de Nieuwkoopse Plassen en de Reeuwijkse Plassen met elkaar verbindt. Veel dieren kunnen dankzij de nieuwe natuur veilig en beschut van het ene naar het andere leefgebied komen. Zo zwerft de mannetjesotter wel tot zo’n dertig kilometer per nacht. Ook voor de noordse woelmuis worden plekken aangelegd waar hij veilig kan leven.
Beschermen
Met de nieuwe natuur in Bodegraven Noord is de inzet dat de biodiversiteit zich in dit gebied herstelt, zodat er meer bijzondere plantensoorten terugkomen waar weer bijzondere diersoorten op afkomen. Dat zijn soorten die we willen beschermen, omdat deze dieren het door het veranderende landschap steeds moeilijker hebben gekregen. We richten ons daarbij voor Bodegraven Noord vooral op de otter, weidevogels, zoals de grutto en de noordse woelmuis.
Weidevogels
Bodegraven Noord is een gebied dat ideaal is voor weidevogels. Dat heeft te maken met de combinatie van de verschillende graslanden, waaronder vochtig weidevogelgrasland en nat schraalland. Deze variatie maakt dat het een waardevolle leefomgeving kan worden voor weidevogels als de grutto, kievit en de tureluur. Het blijft een open landschap dat we aantrekkelijk maken voor weidevogels, zodat zij hier door het beschutte hoge gras en de biodiversiteit waardoor er genoeg voedsel is, hun kuikens kunnen groot brengen.
De natuur staat onder druk
De natuur in Bodegraven Noord staat al lange tijd onder druk. Daardoor hebben onder andere weidevogels het moeilijk. Door de biodiversiteit te vergroten en daarmee de natuur te versterken, verbeteren wij het leefgebied van de weidevogels. In dit filmpje vertellen we hoe we dat in Bodegraven Noord gaan doen en waarom we dat op die manier doen.
Planning
Legenda
- Huidig
- Aankomend
Van 2016 tot 2018 ging het proces voor Bodegraven Noord over de planvorming.
Gebiedsovereenkomst Veenweiden Gouwe Wiericke.
Aanbieding advies 'naar een gedragen invulling van het natuurnetwerk in Bodegraven-Noord' door De Parmey en LTO.
Naar aanleiding van het aangeboden advies door De Parmey en LTO was er vanaf najaar 2018 tot 2023 een langdurig proces gaande over de hernieuwde planvorming voor Bodegraven Noord.
2024 (Status: Huidig)
Mei 2024
Start van de aanbesteding: aannemers kunnen inschrijven voor het uitvoeren van de werkzaamheden.
Oktober 2024
Gunning van de aannemer, die het werk mag gaan uitvoeren.
November 2024
Start van de voorbereidende werkzaamheden voor de natuurinrichting.
2025 (Status: Aankomend)
Winter 2025
Start van de voorbereidende werkzaamheden voor de natuurinrichting.
Voorjaar 2025
Start van de natuurinrichting. Tijdens het broedseizoen zijn er geen uitvoerende werkzaamheden.
Zomer 2025
Vervolg uitvoerende werkzaamheden voor de natuurinrichting.
2026 (Status: Aankomend)
Winter 2026
Vervolg uitvoerende werkzaamheden van de natuurinrichting.
Voorjaar 2026
Tijdens het broedseizoen zijn er geen uitvoerende werkzaamheden.
Zomer 2026
Vervolg uitvoerende werkzaamheden van de natuurinrichting.
Voortgang natuurinrichting van Bodegraven Noord
We zijn nu op zoek naar een geschikte aannemer om begin 2025 te starten met de werkzaamheden, waarbij we natuurlijk rekening houden met het broedseizoen van de vogels.
Samenwerking
De nieuwe natuur wordt aangelegd op gronden van Natuurmonumenten. Deze natuurorganisatie doet het beheer in dit gebied. Het inrichtingsplan is door ingenieursbureau RHDHV gemaakt. Verder waren betrokken bij dit inrichtingsplan: hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden, gemeente Bodegraven-Reeuwijk en drie agrariërs namens De Parmey en LTO. Ook de pachters zijn op de hoogte. Voor omwonenden en geïnteresseerden zijn meerdere inloopavonden georganiseerd.
Basis van het ontwerp
De basis van het ontwerp is het document ‘Naar een gedragen invulling van het natuurnetwerk in Bodegraven-Noord’, dat in 2018 door LTO en De Parmey (vereniging voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer) is opgesteld. Er zijn meerdere onderzoeken uitgevoerd om een goed beeld te krijgen van wat er mogelijk is in dit gebied.
Definitief inrichtingsplan
De uitkomsten van de onderzoeken en diverse eisen en wensen zijn verwerkt in het definitieve inrichtingsplan, zoals dat in november 2023 is vastgesteld door de Stuurgroep Veenweiden Gouwe Wiericke.
Voor een indruk hoe het gebied eruit komt te zien, bekijk de overzichtskaart van Bodegraven Noord.