Hoe zeldzaam is de noordse woelmuis?
Hoe zeldzaam is de noordse woelmuis?
De noordse woelmuis is een bijzondere bewoner van Nederlandse moeras- en veengebieden. Met zijn brede kop, glanzende donkerbruine vacht en een relatief lange staart is hij goed herkenbaar. Deze Nederlandse ondersoort van noordse woelmuizen is een kwetsbare en zeldzame diersoort, die heel uniek is. Want deze soort komt nergens anders ter wereld voor.
Unieke bewoner
In Nederland komen vijf soorten woelmuizen voor. Dat zijn de aardmuis, de noordse woelmuis, de ondergrondse woelmuis, de rosse woelmuis en de veldmuis. De noordse woelmuizen bleef achter in Nederland toen het landijs zich na de ijstijd terugtrok. Dat is meer dan 10.000 jaar geleden. Door deze afzondering heeft de noordse woelmuis zich in Nederland ontwikkeld tot hele unieke ondersoort. En deze unieke noordse woelmuis leeft nog in slechts vijf regio’s in Nederland, waaronder in het gebied Veenweiden Gouwe Wiericke.
Leefomgeving
De noordse woelmuis stelt hoge eisen aan zijn leefomgeving. Hij leeft bij voorkeur in natte gebieden zoals vochtige hooiland en in rietmoeras. Hier graaft hij ondergrondse gangenstelsels, bouwt hij nesten en slaat hij voedselvoorraden op. Door zijn voorkeur voor drassige gebieden weet hij soorten zoals de veldmuis en aardmuis te vermijden. Maar door het inpolderen waardoor er overal droge graslanden zijn ontstaan, is dit het leefgebied geworden voor andere woelmuissoorten en die vormen een grote bedreiging voor de noordse woelmuis.
Rol in het ecosysteem
Al is de noordse woelmuis klein, hij speelt een grote rol in onze natuur, omdat hij een belangrijke voedselbron is voor onder andere uilen en torenvalken. Ook wijst zijn aanwezigheid op een gezonde balans in veen- en moerasgebieden. Wanneer de noordse woelmuis verdwijnt, is dat een waarschuwingssignaal dat de natuur uit balans aan het raken is.
Beschermde diersoort
De noordse woelmuis staat op de Rode Lijst van zoogdieren en is een beschermde soort volgens de Habitatrichtlijn. Om de noordse woelmuis te beschermen, is het belangrijk om zijn leefgebieden nat en geïsoleerd te houden en zorgvuldig te beheren. Dit gebeurt in Gouwe Wiericke door drassige hooilanden en rietmoerassen (dynamisch moeras) aan te leggen. Natuur die hier vroeger veel voorkwam.
Maaibeleid
Ook is het belangrijk dat het maaien van graslanden wordt beperkt. Onder andere door in delen te maaien en delen van het grasland te laten staan. Door in Veenweiden Gouwe Wiericke de leefgebieden te isoleren waar de noordse woelmuis leeft, wordt voorkomen dat concurrerende soorten zoals de veldmuis en de aardmuis de overhand krijgen. De Zoogdiervereniging heeft 2025 uitgeroepen als het Jaar van de woelmuis. In dit jaar krijgt de noordse woelmuis extra leefgebied in de Veenweiden. De provincie Zuid-Holland heeft in 2023 onderzoek gedaan naar hoe het staat met de noordse woelmuis in Zuid-Holland.
